نوروز باستانی نزد ایرانیان جلوه ویژه‌ای دارد ومردمان هر منطقه قرنهاست که با آداب و رسوم خاص خود آن را جشن می‌گیرند.کاشت سرسوزی، سمنوپزان،رسم شاه مولایی از جمله آداب ورسوم بیرجندیها در استقبال از آغاز سال نو است.
مردمان قدیم بر خلاف جوانان امروز این آداب و رسوم کهن را گرامی داشته و در حفظ و بهتر برگزار کردن آن تلاش فراوان داشتند. اهالی با صفای دیار بیرجند به این ماه اصطلاحاً ماه نوروز می‌گویند.
شیرینی پزان، نان پزان، کدورت‌زدایی، پرداخت دین، فاتحه‌خوانی خانه تکانی سال نو و آماده کردن آجیل شب عید مانند کشمش، عناب، نقل، پخته و ... و تفت دادن یا شور کردن تخمه و پسته و دید و بازدید بزرگان فامیل و اقوام از مراسم مرسوم در این ایام است که با شور خاصی انجام می‌شود.
«مشهد» عصاره ادب و آداب و رسوم ایران زمین است.
فرهنگ و آداب و رسوم و عقاید و سنن هر مردمی‌نشان از عواطف و خلقیات و - در معنایی كامل - هویت انسانی آن مردم است.
مشهد الرضا (ع)، شهری كه به واسطه عشق به پیشوای هشتم شیعیان شكل گرفت، مهد ادب و آداب ایران زمین بوده و هست.
آداب و رسوم مشهد و شهرهای اطراف آن به محبت مهاجر پذیری فراوان شهر مشهد - بخصوص از شهرهای مجاور - بسیار نزدیك و گاه یكسان است كه بارانخواهی و كشتی با «چوخه» از این دست است.
در میان رقصها و آوازهای تركمنان مشهورترین و ریشه دارترین رقص، رقص ذكر خنجر است. ذكر خنجر، یك نوع نمایش هنرى رایج در بین تركمنهاست و مثل بسیارى از بازیهاى محلى و بومى، ریشه در گذشته دور دارد. این رقص كه بطور دسته جمعی و با لباس سنتی و خنجر بر كمر صورت می گیرد، حالتی ذكر گونه دارد و برداشتی است عارفانه از حالت و جذبه صوفیان. این رقص بصورت دسته جمعی توسط مردان صورت می گیرد.
تاریخچه‌ی اجرای مراسم رقص ذكر خنجر
درباره ی ریشه تاریخی این رقص اطلاعات کاملی وجود ندارد، برخی از بزرگان و ریش سفیدان تركمن در توضیحات خود پیرامون رقص خنجر عنوان كرده‌اند كه گویا این رقص با رقص دراویش صوفیان مرتبط بوده و در میان تركمن‌ها نیز مروّج آن فرقه‌ی «نقشبندیه» (1) و یكی از یاران و شاگردان «بهاءالدین معین» معروف به «مشرب دالی» (مشرب دیوانه) بوده است.
پیشینه‌ی اجرای مراسم رقص خنجر آن طور كه بزرگان و ریش سفیدان تركمن صحرا در پاسخ به پرسش‌های نگارنده اذعان داشته‌اند، به حدود سه سده قبل از ظهور اسلام برمی‌گردد. در آن زمان مراسم رقص خنجر به عنوان صرفاً یك آیین نمایشی با مضمونی حماسی اجرا می‌شد. قبایل تركمن به دلیل شرایط زندگی عشایری و ایلاتی كه داشتند همیشه با حیوانات وحشی در مبارزه بودند. لذا قبل از شكار و شروع نبرد با حیوانات وحشی و درنده این مراسم را اجرا می‌كردند تا روحیه گرفته و در مبارزه پیروز شوند. و یا قبل از شكار حیوانات با اجرای این مراسم پیروزی در شكار را تضمین می‌كردند. بنابراین عده اى از كارشناسان و پژوهشگران آداب و رسوم و فرهنگ قوم تركمن، این نمایش هنرى را یك نوع آمادگى كامل براى رزم و مبارزه در گذشته هاى دور مىدانند كه طى آن جنگجویان و مبارزان صحرا، پیش از عزیمت به میدان نبرد، شمشیرها را به دست گرفته و با دور هم جمع شدن و چرخیدن و انجام حركات موزون كه با نعره و فریاد همراه بوده، خود را براى نبرد یا مقابله با دشمنان آماده كنند و بعد از آن روانه میدان نبرد مى شوند. امروزه گرفتن خنجر به دست غزل خوان گروه، یادگار آن دوران باستان است.
صفحه قبل 1 صفحه بعد
.: Weblog Themes By Pichak :.